3 - §. Кредит шартномаларини қўллаш бўйича хорижий мамлакатлар тажрибаси

Хорижий банклар ўзларининг кредит шартномаларини қўллашнинг бой тажрибасига эгадирлар. Уни ўрганиш Ўзбекистон Республикаси учун катта амалий аҳамиятга эгадир. Турли мамлакатларда тузиладиган кредит шартномаларининг асосий хусусиятлари бўлиб, қуйидагилар ҳисобланади:

Японияда кредит шартномалар тузиш ва уларни амалга ошириш соҳасида банк юристлари ҳар доим адвокат конторалари билан алоқа қиладилар ва қийин юридик саволларга жавоб топадилар. Банк юристлари банк ходимларни юридик жиҳатдан доимий тарзда ўқитиб турадилар.

АҚШда энг батафсил кредит шартномаси қуйидагиларни ўз ичига олади:

Германияда бир тизимдаги банклар учун (хусусий, жамғарма, ...) умумий кредит шартлари ўрнатилади. Қонунлар билан биргаликда улар кредит операцияларининг асосини ташкил этади. Умумий кредит шартлари мижозларга етказилади, кредит шартномасида улар такрорланмайди, фақат қарз олувчи унга рози бўлган пункт ёзилади. Германияда кредит шартномалари эркинлашган характерга эга.

Кредит шартномасининг типик шаклида қуйидаги кўрсаткичлар бўлади:

Германияда банк ва корхона ўртасида кредит шартномаси 3 босқичда тузилади:

Германияда кредит шартномасини тузиш схемаси

Банларда кредит аризасини кўриб чиқишнинг мажбурийлиги кредит шартномасини тузишнинг ҳуқуқий асосланганлиги гаровидир.

Хорижий давлатларда нафақат кредит битимини, балки мижозни ўзини ҳам чуқур ўрганиш унинг кредит риски омилларига доир мажбуриятларини аниқлаштиришга ёрдам беради. Шунинг учун мижознинг мажбуриятларига бағишланган кредит шартномасининг бўлими таркибига ҳар бир ссудани қайтиб келишига қаратилган аниқ иқтисодий ва ҳуқуқий шартлари киритилган.

Қўйидаги таянч сўзларга таъриф беринг

Кредит шартнома Банк мажбуриятлари
Мижоз мажбуриятлари Мижоз ҳуқуқлари
Банк ҳуқуқлари

Ўз билимини текшириш саволлари

  1. Кредит шартномаси қачон ва қай тартибда тузилади?
  2. Кредит шартноманинг таркибий қисмларини изоҳланг.
  3. Кредит шартнома қачон ўз кучини йўқотади?
  4. Кредит шартнома бўйича хорижий мамлакатлар амалиёти тўғрисида гапириб беринг.