4.4. Тадбиркорлик субъектларини яратиш ва тугатишдаги муаммолар

Республикамизда 1992 йилдан бошлаб, айниқса 1995 йилдан кейин тадбиркорлик субъектларини яратиш кичик ва хусусий корхоналарни яратишнинг умумий шартлари ва принциплари корхона тўғрисидаги, акционер жамиятлари, тадбиркорлик тўғрисидаги, кичик ва хусусий корхоналарни рағбатлантириш, тадбиркорлик фаолияти эркинлигининг кафолатлари тўғрисидаги (28 май 2000 й.) ва «Тадбиркорлик субъектларини давлат рўйхатидан ўтказиш ва ҳисобга қўйиш тизимини такомиллаштириш тўғрисида» 2001 й. 22 август 347 т.р. Ўзбекистон Республикаси Қарори ва бошқа қонуний ҳужжатлар асосида тартибга солинади.

Лекин расмий ва амалий ахборотларни синчковлик билан ўрганиш тадбиркорлик соҳасида Республикамизда анчагина муаммолар мавжудлигини кўрсатади:

Ҳозирги кунда кичик ва ўрта бизнеснинг ички маҳсулот ҳажмидаги улуши 24,5 %ни ташкил этган. (2002 йил) Тараққий этган мамлакатларда эса бу кўрсатгич 50 - 60 % ни ташкил этади. Меҳнат билан банд бўлган аҳолининг 65 - 70 % худди шу соҳада ҳизмат кўрсатади.*

Вазирлар Маҳкамасининг 1999.3.07 даги 327 т.р. «Молиявий хўжалик фаолиятини ошираётган ва ўз устав фондларининг қонунчиликда кўрсатилган муддатларда шакллантирмаган корхоналарни тугатиш тўғрисида» ги Қарори ва бошқа ҳужжатларга кўра корхоналарни тугатишнинг ҳозирги тартиби анча мураккаб ва ноқулай.

Шунинг учун кўпгина тадбиркорлар бундай ишлар билан шуғулланишдан қочмоқдалар ёки иш бошлаб қўйиб уни охиргача етказмай жавобгарлик юкларини давлатга ташлаб кетмоқдалар. Масалан 1.01.2000 йилнинг ўзида фақат Тошкент шаҳар бўйича тугатиш жараёнида турган ишлар 4666 та бўлиб, улардан 54,7 % ёки 2552 тасида тасисчилар бўлмаган;

Тутгатилиши ҳолида турган жаъми ишлардан тугатилганлари 25,6 % ёки 1194 та бўлган*.

Йўқолиб кетган таъсисчиларни топиш эса корхоналарни тугатиш ишларини янада қийинлаштиради. Туман Ҳокимияти маълумотлари бўйича йўқолган (қидирилаётган) таъсисчиларни бирортаси ҳам хали ИИБ томонидан топилмаган. Лекин уларни қидириш учун 3 ой муҳлат берилади. Шунинг учун бу соҳадаги ишларни тартибга солиш механизмини яратиш зарур деб ҳисоблаймиз.


* Л.Луценко "Пути решения", проблемы Ликвидации", предприятий Малый и средный бизнеса. Экономически вестник Узбекистана ? 8 2000г. ст. 20